Safra Kanalı Tıkanıklığında Ne Olur?

​

​

Safra kanalı tıkanıklığı, safra sıvısının karaciğerden safra kesesine veya ince bağırsağa (özellikle onikiparmak bağırsağına) geçişinin engellenmesi durumudur. Safra kanalı tıkandığında, safra akışı bozulur ve bu durum bir dizi sağlık sorununa yol açar. Safranın normalde yağ sindirimi, toksinlerin ve atıkların vücuttan atılması gibi önemli görevleri vardır. Tıkanıklık olduğunda, bu işlevler aksar ve vücutta belirli semptomlar ortaya çıkar.

​

​​

Safra Kanalı Tıkanıklığının Nedenleri:

​

​

Safra kanalı tıkanıklığı farklı nedenlerden kaynaklanabilir:

• Safra taşları: Safra kesesinde oluşan taşlar safra kanallarına düşerek tıkanıklığa neden olabilir.

• Tümörler: Safra yolları, karaciğer veya pankreas tümörleri kanallara baskı yaparak tıkanıklık oluşturabilir.

• Safra yolları enfeksiyonları: Enfeksiyonlar veya iltihaplar safra yollarında şişmeye ve tıkanıklığa yol açabilir.

• Pankreatit: Pankreasın iltihaplanması, safra kanallarını etkileyebilir.

• Sklerozan kolanjit: Safra yollarında kronik iltihaba neden olan bir hastalık olup safra kanallarının daralmasına yol açabilir.

​

​

​

​

Safra Kanalı Tıkanıklığında Ortaya Çıkan Belirtiler:

​

​

Safra sıvısının ince bağırsağa geçişi engellendiğinde aşağıdaki semptomlar ortaya çıkabilir:

​

1. Sarılık (Jaundice):

   • Safra sıvısı karaciğerden dışarı atılamadığında, safra pigmenti olan bilirubin kanda birikmeye başlar. Bu, ciltte ve gözlerin beyaz kısmında sararmaya neden olur. Sarılık, safra kanalının tıkanıklığının en belirgin belirtisidir.

2. Koyu Renkli İdrar:

   • Bilirubin kanda birikerek idrar yoluyla dışarı atılır ve bu durum idrarın normalden daha koyu renkte olmasına neden olur (çay veya kola renginde idrar). Bu da safra akışının engellendiğine dair bir işaret olabilir.

3. Açık Renkli veya Beyaz Dışkı:

   • Safra sıvısının dışkıya karışamaması nedeniyle dışkının rengi değişir. Normalde dışkıdaki bilirubin, dışkıya kahverengi rengini verir. Ancak safra tıkanıklığında dışkı gri, beyaz veya kil renginde olabilir.

4. Kaşıntı:

   • Kanda biriken safra tuzları, ciltte yoğun kaşıntıya neden olabilir. Bu kaşıntı genellikle rahatsız edici derecede şiddetlidir ve safra kanalındaki tıkanıklığın bir işareti olabilir.

5. Karın Ağrısı:

   • Safra kanalı tıkanıklığı karın bölgesinde, özellikle sağ üst kadranda veya sırta yayılan şiddetli ağrılara neden olabilir. Safra taşı kaynaklı tıkanıklıklarda bu ağrılar genellikle aniden başlar.

   • Safra kolikleri: Safra taşının kanala girip çıkması durumunda, ağrılar gelip geçici olabilir.

6. Kilo Kaybı ve İştah Kaybı:

   • Safra tıkanıklığı, sindirim işlevlerini olumsuz etkileyebilir ve bu durum iştah kaybı ve kilo kaybına yol açabilir.

7. Sindirim Problemleri:

   • Safra sıvısı yağ sindirimi için gereklidir. Safra kanalı tıkandığında, yağların sindirimi zorlaşır. Bu durum, yağlı dışkı (steatore), ishal ve sindirim sorunlarına yol açabilir. Kişiler yağlı yiyecekler tükettiğinde şişkinlik ve karın ağrısı yaşayabilir.

​

​

​

​

​

​

Safra Kanalı Tıkanıklığının Potansiyel Sonuçları:

​

​

Tedavi edilmezse safra kanalı tıkanıklığı ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

​

1. Karaciğer Hasarı (Siroz):

   • Safranın karaciğerden çıkamaması, karaciğer dokusuna zarar verebilir. Uzun süreli tıkanıklık, karaciğer hücrelerinde iltihaplanmaya ve karaciğer yetmezliğine kadar ilerleyen bir tabloya neden olabilir.

2. Safra Kanalı Enfeksiyonu (Kolanjit):

   • Safra kanalı tıkandığında safra yollarında bakteri üremesi kolaylaşır. Bu da safra yolu enfeksiyonu olan kolanjit gelişmesine neden olabilir. Kolanjit acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur.

3. Pankreatit:

   • Safra taşları, safra kanalının yanı sıra pankreas kanalını da tıkayabilir ve bu da pankreasın iltihaplanmasına (pankreatit) yol açabilir. Pankreatit, şiddetli karın ağrısı ve ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

​

​

 

​

​

​

Dışkının beyaz olma sebebi nedir?

​

​

Safra kanalı tıkanıklığında dışkının beyaz veya kil renginde olmasının temel sebebi, safra sıvısının ince bağırsağa ulaşamamasıdır. Normalde safra sıvısındaki bilirubin, dışkıya kahverengi rengini verir. Ancak safra kanalında bir tıkanıklık olduğunda, safra sıvısı ince bağırsağa akamaz ve bu nedenle bilirubin de dışkıya karışamaz.

​

​

Bu süreci daha detaylı açıklayacak olursak:

​

​

1. Bilirubin ve Dışkının Rengi:

   • Kırmızı kan hücrelerinin parçalanmasıyla ortaya çıkan bilirubin, karaciğer tarafından safra sıvısına eklenir ve safra yoluyla ince bağırsağa taşınır. Bilirubin, bağırsakta bakteriler tarafından işlenerek sterkobilin adı verilen bir maddeye dönüşür ve bu madde dışkıya kahverengi rengini verir.

2. Safra Kanalı Tıkanıklığında Ne Olur?:

   • Safra kanalı tıkandığında safra sıvısı ince bağırsağa geçemez, dolayısıyla bilirubin de bağırsaklara ulaşamaz. Sonuç olarak dışkıda sterobilin oluşmaz ve dışkı rengini almaz.

   • Safra sıvısı olmadan, dışkı normal kahverengi rengini kaybeder ve beyaz, gri veya kil renginde görünür.

Dışkının Beyaz Olması:

•        Safra eksikliği, dışkıya renk verecek pigmentlerin (bilirubin ve stercobilin) dışkıya karışmasını engeller. Bu nedenle dışkı, pigment olmadan açık renkte, beyaz veya kil renginde olur.